Soms vergader je over diepzinnige en zware thema's met je ploeg. Hoe zorg je ervoor dat je iedereen mee hebt en vermijd je dat de helft al na een half uur afhaakt? Hoe maak je een moeilijke vergadering toch speels? Methodiekenwizzards Koen en Jane geven je wat tips mee.

Negatief brainstormen

Negatief brainstormen is heel eenvoudig. Je vertrekt van een stelling die erg negatief geformuleerd is en gaat daarover brainstormen. Vervolgens draai je dan de output om tijdens een tweede fase. Ik verduidelijk even met een voorbeeld.

De Chiroraad verspreidt een document dat gaat over 'op nationaal niveau alternatieven stimuleren voor alcohol en drugs'. Je start dan de brainstorm met: welke initiatieven nemen we zodat leiding zoveel mogelijk alcohol/drugs gebruikt tijdens de Chirowerking?

Vervolgens mag iedereen daar zijn of haar ideeën over geven. Het voordeel van een negatieve brainstorm is dat je vaak veel meer outside of the box denkt en veel extremer gaat in je antwoorden. Hoe extremer de omgekeerde vraag, hoe beter dat lukt. Mogelijke antwoorden: we subsidiëren alcoholische dranken of bier is gratis op Ambriage.

In de laatste fase draai je de gegeven antwoorden om naar een positief gegeven. In het bovenstaande voorbeeld wordt dat bijvoorbeeld: we subsidiëren Chirogroepen als ze alcoholvrije initiatieven organiseren of water is gratis op Ambriage.

Je kan daarna nog nagaan wat het ‘laaghangend fruit’ is en wat moeilijker is: snel uit te voeren en niet zo moeilijk om te doen versus lange termijn, meer partijen voor nodig, enz.

Nog een voorbeeld voor gewesten: negatief brainstormen kan je gebruiken om na te denken over hoe je een bepaalde kerntaak van een gewest kan uitvoeren. 'Leiding samenbrengen', bijvoorbeeld. De negatieve stelling kan dan zijn: wat moeten we doen om geen leiding te hebben op onze gewestactiviteiten?

De hoeden van Bono

Als je een moeilijke beslissing moet nemen, kan je een situatie, probleemstelling of stelling benaderen op zes verschillende manieren. Gebruik daarvoor de kleurige hoeden van Bono.

Hoe ga je te werk?

• Stel een concrete vraag. Voorbeeld: moeten we onze VB-avond blijven organiseren in de vorm zoals we hem nu kennen?
• Leg de hoeden uit. Zeg dat we een probleem vanuit verschillende invalshoeken gaan bekijken, en maak duidelijk dat we géén besluit nemen tijdens die denkprocessen. Hamer erop dat ze enkel vanuit hun toegewezen kleur mogen denken.
• Maak zes plaatsen om te discussiëren. Leg op elke plaats een hoed – en waarom geen lekker hapje in dezelfde kleur?
• Laat de groepen doorschuiven en bij elke plaats de denkoefening maken volgens de kleur van de hoed. Laat hen aantekeningen maken en laat de laatste groep alle aantekeningen samenvatten.
• Breng de hoeden samen en bekijk wat de zes samenvattingen zeggen.
• Na die brainstorm kan je besluiten vormen.

Waarvoor staan de zes kleuren?

Witte hoed

Wit is neutraal en objectief. Denken in feiten en cijfers, een objectieve kijk op gegevens en informatie. Welke concrete, feitelijke, meetbare gegevens zijn gekend over het te behandelen onderwerp?

Rode hoed

De rode pet biedt een emotionele kijk. Denken vanuit gevoel en intuïtie, zonder de redenen erachter te moeten geven. Hoe staan de deelnemers emotioneel ten opzichte van het probleem, de beslissing, het concept, de vraag?

Zwarte hoed

Zwart staat voor negatief, kritisch denken. Advocaat van de duivel spelen, voorzichtig zijn. Wat vinden we niet zo goed aan beslissing X? Wat zijn kritische bedenkingen bij concept Y? Op welke mogelijke problemen moeten we letten, welke zijn mogelijke hindernissen, blokkades, problemen – redenen waarom iets niet kan? Alle gedane voorstellen worden kritisch bekeken.

Gele hoed

Positief denken. De gele pet is optimistisch en staat voor hoop en positief denken. Alle voorstellen worden positief en constructief bekeken. Wat vinden we positief als de beslissing om verder te gaan met het voorstel wordt genomen?

Groene hoed

De groene hoed vertegenwoordigt creativiteit en nieuwe ideeën. Het is ook de hoed voor het aangeven van aanpassingen en alternatieven. Alle voorstellen zijn welkom. Dit is een pure brainstormingsfase. Wat zijn creatieve suggesties om van beslissing X een succes te maken ?

Blauwe hoed

De blauwe hoed is beschouwend, controlerend denken. Staat voor de ordening van het denkproces, voor het evalueren wat er is bereikt. Deze hoed wordt gebruikt om de andere denkfasen en denkhoeden te laten respecteren. Het is de denkhoed van de facilitator of procesbegeleiding

Hou het kort!

Zijn de vergaderingen te lang? Wordt er veel tijd gespendeerd aan kleine onderwerpen waardoor andere punten te vlug behandeld worden?