Leiding evalueren met de dieren van de Axenroos
Leiding evalueren met de dieren van de Axenroos
Een gezonde leidingsploeg moet zichzelf van tijd tot tijd eens evalueren. De Axenroos is een methode die je kan helpen om de profielen binnen je leidingsploeg te identificeren en te evalueren aan de hand van dieren. Iedereen reageert en handelt namelijk anders, wat soms kan leiden tot conflict. Pas wanneer we realiseren hoe we handelen of reageren, kunnen we ons gedrag ook aanpassen. Leer elkaar daarom beter kennen aan de hand van de dieren van de Axenroos!
Door Kato en Lies
De dieren van de wat?
De Axenroos! Dat is een roos of cirkel die de gedragingen van mensen ordent. Je plaats in die roos wordt bepaald door je plaats in de groep en de onderlinge relaties in de groep. Axen zijn de mogelijkheden van mensen om in relatie te treden met elkaar. Er zijn tien dieren die elk symbool staan voor bepaald typerend gedrag.
Die methodiek kan handig zijn om te kijken wanneer het misloopt of goed gaat binnen jullie leidingsploeg. Je hebt in elke ploeg karakters die goed kunnen samenwerken en karakters die botsen, dat is normaal. Door mensen te linken aan een dier ontdekken ze wat hun sterktes zijn, maar ook wat hun werkpunten zijn in een groep. Op die manier wordt evalueren niet dat vreselijke moment waarop alles wat niet goed gaat op tafel wordt gegooid, maar wordt conflict bespreekbaar.
De tien dieren
De pauw → Zich presenteren
De pauw laat zich graag zien, maar durft ook zijn minder mooie kantjes laten zien. Hij stapt makkelijk naar anderen toe en kan goed aangeven waar hij goed en minder goed in is. Gevoelens of meningen delen met anderen is voor de pauw geen probleem.
De wasbeer → Opkijken en waarderen
Een wasbeer kan goed luisteren en toont ook veel waardering. Hij aanschouwt situaties vaak heel aandachtig en weet zijn aandacht goed te verdelen.
De bever → Zorgen
Bevers zijn echte werkers en helpers. Ze hechten veel waarde aan vriendschap en leven met als leuze ‘sharing is caring’. Ze doen anderen maar al te graag een plezier.
De poes → Genieten
De poes is een echte genieter. Ze durft zowel hulp vragen als hulp aannemen wanneer die aangeboden wordt. De poes is een dankbaar dier.
De leeuw → Leiden
De leeuw is een geboren leider. Hij weet steeds raad en wijst de weg. Een leeuw neemt het heft in eigen handen en is goed in richtlijnen geven, voorstellen doen en dingen uitleggen.
De kameel → Volgen
De kameel is een volgzaam dier. Hij gehoorzaamt en voert al zijn taakjes uit zonder te zeuren. Een kameel voert altijd een gegeven opdracht uit, maar durft ook uitleg, raad of informatie vragen.
De uil → Houden
De uil is iemand die zich niet bemoeit met zaken. Hij kijkt toe, maar houdt zijn snavel. Een uil is weleens graag alleen en vertelt ook niet zoveel over zichzelf. Hij stelt zich eerder terughoudend op in groep en zal niet altijd hulp vragen.
De schildpad → Lossen
De schildpad is een onzeker dier dat twijfelt en zich soms kwetsbaar terugtrekt in zijn schild. Schildpadden durven wel altijd aan te geven wanneer ze zich bang voelen of er iets niet lukt.
De havik → Aanvechten
Een havik kan goed aangeven wat er fout loopt of niet goed loopt. Met zijn kritische blik zal hij altijd aankaarten wat onrechtvaardig is. Hij is daarin vrij rechtuit en durft confrontatie aan te gaan.
De steenbok → Weerstaan
Een steenbok laat geen mensen dicht bij hem toe. Hij weerstaat aan de eisen van anderen en zal hulp weigeren voor taken waarvan hij denkt dat anderen het wel zelf zullen kunnen. Hij laat zich niets opdringen.
De relatiewijzen
We hebben dus tien dieren, maar hoe staan die dieren in relatie tot elkaar? In de Axenroos heb je zes relatiewijzen: aanbieden, aannemen of vragen-en-geven, aanvechten, weerstaan, houden en lossen.
Als de één iets aanbiedt of vraagt en de ander het aanneemt of geeft, dan is de relatiewijze harmonisch. Als er iets aangevochten of weerstaan wordt, zitten we in de conflictzone. Naast harmonie en conflict is afstand een mogelijke verhouding. Dat kan voorkomen wanneer mensen die zich in het ‘houden’ en ‘lossen’ bevinden interactie gaan omzeilen. Daardoor wordt toenadering moeilijk en vergroot de afstand tussen beiden.
Tussen de leeuw, bever, pauw, wasbeer, poes en kameel zou er dus een harmonische uitwisseling moeten zijn. Een havik en steenbok zijn meer uit op conflict in interactie met anderen. De schildpad en uil zullen zich dan weer meer onthouden of afzijdig houden wanneer ze in interactie treden met anderen.
Het is belangrijk om in je achterhoofd te houden dat geen enkel dier beter is dan het andere. Ook hebben we van elk dier wel iets in onszelf. Zo kan je in de ene situatie meer lijken op het ene dier, en in de andere situatie meer op het andere.
Hoe pas je dat toe binnen de leidingsploeg?
Bij het evalueren van de leiding laat je iedereen eerst kennismaken met de dieren van de Axenroos. De deelnemers moeten zich daarna linken aan een van de dieren en uitleggen waarom ze denken dat zij bij dat dier passen. Daarop kunnen anderen feedback geven door aan te geven waarom zij vinden dat iemand wel of niet bij dat dier past. Zorg ervoor dat iedereen zich veilig voelt in de groep.
Bij concrete conflicten binnen de leidingsploeg of gebeurtenissen binnen je Chirogroep kan je altijd de betrokken partijen en hun reacties linken aan een dier uit de Axenroos en aan een relatiewijze.
Voorbeeld: op de leidingskring wil Thijs (leeuw) een nieuwe regel introduceren: geen alcohol tijdens het vergaderen. Hij biedt dus een idee aan. Sofie (kameel) vindt het een goed idee en stemt voor, zij neemt het idee dus aan. Sarah (havik) vindt het een stom idee en uit fel haar kritiek, wat leidt tot conflict. Cas (schildpad) twijfelt over het voorstel en houdt zich liever afzijdig, hij bevindt zich in het ‘lossen’.
Op die manier reflecteer je over gedrag, waardoor je niet alleen meer inzicht krijgt in jezelf, maar je ook je gedrag makkelijker kan bijsturen. Je kan gedrag pas veranderen als je je ervan bewust bent!
Veel succes met het evalueren, tijgers!
