Herstellen na pestgedrag

Sien pest Jonas. Je moet je iets doen. Maar wat?

Met de gepeste (Jonas)

Luister naar wat Jonas vertelt. Leg de schuld niet bij het slachtoffer.
Registreer op één of andere manier wie wanneer pest, wat er gebeurt; om concreet zicht te krijgen op de situatie.
Bespreek samen de opties, welke stappen kunnen ondernomen worden. Doe niets waar Jonas zeer tegen gekant is. Probeer hem te overhalen betrouwbare mensen in te schakelen, hen te vertellen wat er gaande is.
Zoek samen naar manieren om te reageren op het pesten en pesten in de toekomst te voorkomen. Blijf hier realistisch, maak afspraken op maat van Jonas en de groep.
Ga na in welke situaties Jonas zich wel prettig voelt en stimuleer die. Daar kan zelfvertrouwen groeien.

Met de pester (Sien)

Registreer op één of andere manier wie wanneer pest, wat er gebeurt; om concreet zicht te krijgen op de situatie. Informeer ook eens bij je medeleiding.
Neem de pester apart en spreek haar aan. Vertel Sien wat je merkt, zonder haar te kwetsen of te vernederen. Maak duidelijk dat je pesten niet tolereert. Vertel hoe Jonas zich voelt en geef haar een deel van de verantwoordelijkheid om het weer goed te maken.
Leg het verschil uit tussen plagen (onschuldig en kort) en pesten (hard en om te kwetsen).
Pesten is fout, pesten kan niet in de Chiro (elders ook niet). Geen enkele reden is goed om te pesten. Geen enkele vorm (uitsluiten, uitlachen, spullen afpakken of stuk maken, pestberichtjes sturen …) van pesten kan door de beugel . Vraag uitdrukkelijk onmiddellijk te stoppen.
Wijs op het verdriet dat het pesten veroorzaakt. Probeer de gevoelens van het slachtoffer te verwoorden. Zo vergroot je het inlevingsvermogen van Sien.
Zoek samen naar manieren om te stoppen met pesten. Blijf hier realistisch, maak afspraken op maat van Sien en de groep. Geef haar kansen om het goed te maken. Beloon haar positief gedrag met schouderklopjes, complimenten, enz.

En met de rest?

De "rest" is heel belangrijk. Schakel hen mee in als je een pestprobleem wil oplossen.
Luister naar wat verteld wordt, verzamel informatie.
Bevestig dat het goed is om betrouwbare mensen (zelf) op de hoogte te brengen. Maak een verschil tussen ‘klikken’ en ‘melden’. ‘Klikken’ doe je omdat je wil dat iemand een straf krijgt. ‘Melden’ omdat je wil dat iets ophoudt.
Maak aan de toeschouwers en meelopers duidelijk dat het gepest moet stoppen. Bedenk samen oplossingen, zonder iemand te beschuldigen. Steun hen om iets te ondernemen. Zonder de steun van deze groep haalt Sien geen voldoening uit het pesten. Het is belangrijk om de groep meelopers en toeschouwers mee verantwoordelijk te maken voor de oplossing van het pestprobleem.

Belangrijk: Betrek medeleiding. Samen kun je meer. En zorg dat de pester, de gepeste en de meelopers weten dat ze altijd bij jou terecht kunnen.

Do's-and-don'ts

Do

Bespreek het met je medeleiding, of op de leidingsvergadering. Zo sta je er niet alleen voor. Andere leid(st)ers kunnen je vertellen hoe zij het aangepakt hebben.
Durf tegen ouders in te gaan. Als iemand ontdekt dat zijn of haar kind gepest wordt, durven ouders vragen om de dader uit de Chiro te zetten. Dat lost het pestprobleem niet op, dus ga daar niet op in. Vertel hen hoe je het wel gaat aanpakken en hou hen op de hoogte van de vorderingen.
Breng de leerkracht op de hoogte, als de dader en slachtoffer in dezelfde school zitten. Hij of zij kan samen met jou werken aan een oplossing en de situatie in de gaten houden. Pesten loopt namelijk door tot thuis.
Betrek je leden. Probeer de zaak niet op te lossen boven het hoofd van je leden.
Praat met al je leden, niet enkel met de enthousiaste tateraars. Zo kom je veel te weten.

Don'ts

"Geef een hand en wees weer vrienden."
Deze jaren-80-truc werkt niet, helaas. Maak jezelf niet wijs dat je een pestprobleem hiermee oplost. Na de Chiromiddag komen ze elkaar terug tegen op straat of op school, zonder dat er werkelijk iets veranderd is.
"Straf de dader, liefst publiek."
Dat werkt omgekeerd. Door de pester voor de ogen van de rest van de groep te vernederen, los je geen pestprobleem op. Je creëert gewoon een extra probleem. Je kunt wel straffen voor concrete gevallen, vb. voor het stukmaken van een knutselwerk, maar om het probleem op te lossen ga je meer moeten doen. Bovendien wil het slachtoffer niet per se dat de dader straf krijgt, hij of zij wil vooral dat het pesten stopt.
"Hij zoekt het ook wel zelf."
Leg de schuld niet bij het slachtoffer, niemand kiest ervoor om gepest te worden. Soms vind je dat zelf moeilijk, omdat je sommige kinderen nu eenmaal minder fijn vindt dan andere. Zet je daar over. Geen enkel kind kiest ervoor om te zijn wie hij of zij is. En niemand verdient het om daarvoor gepest te worden.
"Het is maar plagen!"
Mogelijk zie jij maar één voorval, terwijl er achter je rug veel meer gebeurt. Niet alleen op de Chiro, maar ook op school en online. Minimaliseer meldingen van pesten niet, maar zoek uit of er meer aan de hand is.
Probeer het niet alleen.
Praat ook met de leerkrachten als je leden op dezelfde school zitten. Niet noodzakelijk meteen met de ouders van de gepeste. Dat kan later wel, maar zij zijn niet de personen die het probleem mee kunnen oplossen.

Wel of niet straffen?

Met straffen los je pesten niet op. Maar soms is het een stap in je aanpak van het probleem. Let op: je straft iemands gedrag, niet de persoon. Je straft Jens omdat hij Aicha stampt, niet omdat hij een pestkop is. Zorg dat je straf in verhouding is tot het gedrag. Het is nooit de bedoeling om iemand met een straf te vernederen.

Soms is zelfs een echte straf niet nodig. Een time-out, even aan de kant gaan zitten en afkoelen, is soms voldoende.

No Blame

No Blame is een manier om pesten op te lossen in zeven stappen, zonder iemand te straffen. Tumult heeft hier een vorming over en in Dubbelpunt (2007) kwam het ook aan bod. Kort samengevat zijn dit de zeven stappen als Jonas gepest wordt:

Praat met Jonas. Laat hem vertellen hoe hij zich voelt, laat hem bijvoorbeeld een tekening maken of iets schrijven. Verzamel ook de namen van de pesters, meelopers, toeschouwers en vrienden van Jonas. Vertel aan Jonas wat de volgende stappen gaan zijn en vraag hem of hij het oké vindt.
Breng 6 tot 8 leden samen die betrokken zijn bij het pesten, zonder Jonas.
Vertel dat je een probleem hebt: je bent bezorgd over Jonas. Vertel hoe hij zich voelt, wat hij ervaart. Spreek niet over feiten en beschuldig niemand.
Vertel dat je niemand wil straffen, maar wil dat Jonas zich weer thuis voelt in de Chiro. En dat iedereen daar mee verantwoordelijk voor is. Daarvoor is dit groepje samengeroepen.
Opluchting: "geen straf". Laat iedereen een voorstel doen waarmee ze Jonas gaan helpen. Belangrijk: hun voorstel moet met "IK" beginnen. bvb. "Ik ga tijdens het vieruurtje naast Jonas zitten."
Bedankt iedereen om mee te werken aan de oplossing van het probleem. Spreek af dat je hen nog een keer zult aanspreken om te horen hoe het loopt.
Informeer twee weken later nog eens bij elk lid en bij Jonas hoe het loopt. Doe dat niet in groep, maar persoonlijk.

Dit is een heel korte samenvatting van No Blame. Wil je hier mee aan de slag? Leer (externe link)of lees er dan meer over.