“Pesten? In de Chiro gebeurt dat niet!” We wish! Jammer genoeg komt pesten wél voor. Als leiding speel je hierbij een belangrijke rol. Maar hoe herken je pesten? Hoe herstel je de situatie en hoe kun je pestgedrag voorkomen? Enkele tips op een rijtje!
 

Hou je groep in de gaten

• Observeer tijdens de momenten dat je je leden vrij laat: vieruurtje, vrij spel, voor de activiteiten, op weg naar het bos, enz.
• Overloop met je medeleiding regelmatig al je leden, bijvoorbeeld terwijl je opruimt of programma maakt: 'Hoe is het met Tim?' – 'En Janna, die deed ineens wel grof, niet?' – 'Heb jij ook gezien dat ...?'
• Probeer eens of je voor elk van je leden hun ‘beste vriendje of vriendinnetje' kunt opnoemen. Is er iemand zonder vrienden?
• Maak aan je leden duidelijk dat het goed is om de leiding op te hoogte te brengen. Maak een verschil tussen 'klikken' en 'melden': klikken' doe je omdat je wil dat iemand een straf krijgt, 'melden' omdat je wil dat iets ophoudt.
• Zorg ervoor dat je aanspreekbaar bent voor ouders.
• Praat met al je leden, niet alleen met de enthousiaste tateraars. Zo kom je veel te weten.

Wat zijn de signalen?

• Een lid komt plots niet meer.
• Iemand is plots veel stiller dan anders.
• Een lid wordt altijd als laatste gekozen, of er is protest als hij of zij in een ploeg zit.
• Regelmatig conflicten tussen bepaalde mensen.
• Een deel van de leden heeft veel contact via sociale netwerken, waarbij ze andere leden niet betrekken.
• Als er een feestje is, mag één kind niet komen.
• Bepaald gedrag: snel huilen, het vertrouwen van de groep niet krijgen, rap boos worden, contact met de groep vermijden, enz.

Wat doe je als je ziet pesten?

Stel: Fara pest Jonas. Je moet iets doen. Maar wat?

Met de gepeste (Jonas)

• Luister naar wat Jonas vertelt. Leg de schuld niet bij het slachtoffer.
• Stel vragen om een zicht te krijgen op de situatie. Wanneer wordt er gepest? Pest Fara ook op school of enkel in de aanwezigheid van bepaalde leden?
• Bespreek samen welke stappen jullie ondernemen. Doe niets waar Jonas tegen is. Probeer hem te overhalen om betrouwbare mensen in te schakelen, hen te vertellen wat er gaande is.
• Zoek samen naar manieren om te reageren op het pesten en pesten in de toekomst te voorkomen. Blijf hier realistisch, maak afspraken op maat van Jonas en de groep.
• Ga na in welke situaties Jonas zich wel prettig voelt en stimuleer die. Daar kan zelfvertrouwen groeien.

Met de pester (Fara)

• Neem de pester apart en spreek haar aan. Vertel Fara wat je merkt, zonder haar te kwetsen of te vernederen. Maak duidelijk dat je pesten niet tolereert. Vertel hoe Jonas zich voelt en geef haar een deel van de verantwoordelijkheid om het weer goed te maken.
• Leg het verschil uit tussen plagen (onschuldig en kort) en pesten (hard en om te kwetsen).
• Pesten is fout, pesten kan niet in de Chiro (elders ook niet). Geen enkele vorm van pesten (uitsluiten, uitlachen, spullen afpakken of kapotmaken, pestberichtjes sturen, enz.) kan door de beugel. Vraag uitdrukkelijk onmiddellijk te stoppen.
• Wijs op het verdriet dat het pesten veroorzaakt. Probeer de gevoelens van het slachtoffer te verwoorden. Zo vergroot je het inlevingsvermogen van Fara.
• Zoek samen naar manieren om te stoppen met pesten. Blijf hier realistisch, maak afspraken op maat van Fara en de groep. Geef haar kansen om het goed te maken. Beloon haar positief gedrag met schouderklopjes, complimenten, enz.

De rest van de groep

• De 'rest' is heel belangrijk. Schakel hen mee in om een pestprobleem op te lossen.
• Luister naar wat je leden vertellen, verzamel informatie.
• Bevestig dat het goed is om betrouwbare mensen (zelf) op de hoogte te brengen. Maak een verschil tussen 'klikken' en 'melden'. 'Klikken' doe je omdat je wil dat iemand een straf krijgt. 'Melden' omdat je wil dat iets ophoudt.
• Maak aan de toeschouwers en meelopers duidelijk dat het gepest moet stoppen. Bedenk samen oplossingen, zonder iemand te beschuldigen. Steun hen om iets te ondernemen.
• Zonder de steun van deze groep haalt Fara geen voldoening uit het pesten. Het is belangrijk om de groep meelopers en toeschouwers mee verantwoordelijk te maken voor de oplossing van het pestprobleem.
• Benadruk dat niemand het verdient om gepest te worden.

Hoe voorkom je pesten?

• Werk aan een fijne ploegsfeer. Als iedereen zich goed voelt in de groep krijgt pesten minder kans.
• Gebruik verdeelspelletjes, en laat niet altijd twee leden 'ploegen kiezen'. Zoek op chiro.be/spelendatabank op het trefwoord 'groepsverdeling'. Zo vermijd je dat je telkens dezelfde ploegen krijgt, en dat telkens dezelfde spelers uitgesloten worden.
• Stop variatie in je spelen zodat niet altijd de sterksten of de snelsten winnen. Zorg ervoor dat ieders talent aan bod komt.
• Kijk uit voor kliekjes. Overloop ze als je bijeenzit om je programma te maken of terwijl je opruimt. Kliekjes zijn geen probleem, maar wel als ze dienen om andere leden uit te sluiten.
• Leer je leden ruzie te maken. Een ruzie is normaal, het hoort bij opgroeien. Leer hoe je leden een ruzie kunnen oplossen zonder geweld, zonder roepen en zonder elkaar voor altijd te mijden. Hoe?
  • Ga erbij staan of zitten en wacht af of ze zelf tot een oplossing komen. Lukt het niet? Kalmeer de situatie, en stel vragen: “Waarom was je boos? Hoe voelt dat? Hoe denk je dat de andere zich voelt? Wat zou een oplossing kunnen zijn voor jullie twee?”
  • Zorg dat ze naar elkaar luisteren, zonder onderbreken.
  • Laat hen zelf zoeken naar oplossingen. Leg er geen op.
  • Maak afspraken over hoe het verder moet.
  • Laat weten dat je blij bent dat ze nu geen ruzie meer maken.

Meer over pesten en hoe je dat aanpakt op chiro.be/pesten.