Praten over seks en relaties

Praten over seks en relaties

Chiromantiek: Hoe praten over Relaties en Seks?

Ribbels

Ribbels zien wat er om hen heen aan de gang is. Verliefdheid koppelen ze aan iemand lief/leuk vinden. Zo worden ze verliefd op hun meester, hond, mama, … Ze bedoelen hiermee dat ze deze personen (of dieren) heel graag hebben. Ze horen en zien vanalles (boekjes, televisie, internet, enz.) en dat wekt hun nieuwsgierigheid. Ze vertellen seksmopjes, vaak zonder ze te begrijpen. Ze doen stoer over ‘tetten’ of een lief, maar weten helemaal niet waar ze het over hebben. Soms weten ze dit wel en vinden ze het leuk om te provoceren. Ribbels zijn ook heel nieuwsgierig. Voor hen hebben seksuele vragen geen link met seksualiteit, ze willen het gewoon weten. De vragen ‘Wat is een tampon?’ en ‘Waar komen kindjes vandaan?’ hebben voor hen dezelfde lading als ‘Waarom is de lucht blauw?’.
 
Hoe reageer je wanneer de ribbel Lucas in zijn blootje over het veld loopt om iedereen trots zijn piemel te laten zien? Enkele tips:
  • Kinderen leggen de link met seksualiteit niet, iets wat volwassenen wel doen. Hierdoor kan het best moeilijk zijn om een ribbel uit te leggen waarom dit niet gepast is. Laat je niet afschrikken en geef een duidelijke uitleg aan de ribbel. Enkel aangeven dat hij snel terug in zijn kleren moet, is niet voldoende.
  • Veroordeel het gedrag niet, maar leg uit waarom het niet mag. Ribbels hebben nood aan begrenzingen: wat kan wel of niet? Hier kan je de ribbel zeggen dat hij thuis naakt kan rondlopen als dat van zijn ouders mag, maar dat het op de Chiro niet kan. Andere kinderen kunnen zich hierbij ongemakkelijk voelen.
  • Belangrijk is dat je vragen over lichamelijkheid of seksualiteit niet uit de weg gaat maar er steeds op in gaat. Geef correcte informatie, aangepast aan hun leeftijd.

Speelclub

Geniepige blikken in de douche, doktertje spelen, wc-deuren gierend opentrekken; speelclubbers zijn gefascineerd door hun lijf en dat van anderen. Ze begrijpen wat verliefdheid is, sommigen hebben zelf ook een liefje. Bv. ‘Jan is op Sofie’, ‘Wout is op de juf’. Tegelijkertijd is dit de leeftijd van de jongens-meisjesgroepen.  
Oudere speelclubbers praten iets minder open over seksualiteit. Begrijpelijk: dikwijls merken ze dat volwassenen relaties en seks als iets speciaals benaderen of merken ze zelf al veranderingen aan hun lichaam. Meisjes zijn ineens veel preutser: ze móéten een handdoek rond hun lijf hebben, ook al hebben ze niets om te verstoppen. Ze zijn leergierig over waar baby's vandaan komen maar vinden seks wel iets vies.
 
Hoe reageer je wanneer speelclubber Joran tijdens een bosspel met een condoom komt aanzetten en je vraagt wat het is? Enkele tips:
  • Ga vragen niet uit de weg en praat er ook over. Antwoord  op elke vraag op een eerlijke en duidelijke manier. Stel je antwoord niet uit maar geef een antwoord direct na de vraag. Als dit niet kan doordat er in het midden van het bosspel intussen 10 andere speelclubbers (die er niets mee te maken hebben) rondom je verzameld zijn, geef dan aan dat je er later op zal terugkomen. Doe dit dan zeker ook!
  • Wees duidelijk, praat met de juiste woorden.
  • Vertel hierbij de waarheid over relaties en seksualiteit. Het is belangrijk om hen te laten merken dat er niks mis is met leuke gevoelens zoals verliefd zijn of genot.
  • Belangrijk is dat de speelclubber weet dat hij of zij met zo'n vragen bij jou terecht kan. Het feit dat Joran het in dit geval aan jou komt vragen, wilt zeggen dat hij je genoeg vertrouwt én een juist antwoord verwacht. Beschouw deze vraag als een eer, eerder dan een last. 

Rakwi's

Rakwi's zijn volop in de groei: door die groeispurt kunnen ze lichamelijk en ook geestelijk heel erg van elkaar verschillen. Ze vertellen nog heel zwart-wit, maar kunnen al verder denken dan hier en nu. Je kunt ze prikkelen door alles grijzer of genuanceerder voor te stellen. Rakwi's die zich niet volgens de groepsnorm gedragen, bijvoorbeeld bij het bepalen van hun kledij, worden vaak uitgelachen en buitengesloten.
Ouders hebben nog altijd een belangrijke plaats in het leven van de rakwi's. Ze vertellen nog veel aan hun ouders en vinden het niet erg om samen met hen weg te gaan. Ze zetten hun gezin graag in de kijker bij hun vriendjes, ook als dat er anders uitziet. Een moeilijke thuissituatie kan een grote invloed hebben op hun gedrag.
 
Hoe reageer je wanneer kwik Sofie een snedige opmerking over de plotse scheiding van haar ouders naar haar hoofd geslingerd krijgt?  Enkele tips:
  • Alle kinderen waarvan de ouders gaan scheiden, ervaren een moeilijke tijd. Misschien vraag je je af of je je wel mag inlaten met het privéleven van je leden. Een terechte vraag, want je zou kunnen zeggen dat wat er zich in het gezin van één of ander kind afspeelt, eigenlijk jouw zaken niet zijn. Wel is het belangrijk dat jij alle informatie krijgt die je nodig hebt om je taak als begeleider(st)er goed te kunnen doen.  Wanneer kinderen of jongeren in een moeilijke situatie zitten is het aangewezen dat jij daarvan iets weet zodat je hiermee rekening kunt houden en hen kan steunen waar nodig.
  • Een kind van ouders in scheiding kan zich voor een kortere of langere tijd anders gedragen dan gewoonlijk, bijvoorbeeld stiller, prikkelbaarder, agressiever, afwezig, enz. Wat extra aandacht, begrip en hulp zal de rakwi goed doen en helpen in deze moeilijke tijd. Maar dit betekent niet dat je hem of haar moet gaan betuttelen of te veel aandacht geven. Anders kan hij of zij zich door die “uitzonderingspositie” nog ongemakkelijker voelen.

Tito's

Tito’s zitten in een grote veranderingsperiode. Lichamelijk worden ze volwassen en dat zorgt voor allerlei onzekerheden: ‘Moet ik mijn benen scheren?’, ‘Kan ik buiten komen met al die puisten?’, enz.
De puberteit komt bij meisjes vroeger dan bij jongens, waardoor meisjes soms volwassener overkomen dan jongens. Relaties en seksualiteit prikkelen hun nieuwsgierigheid. Ze gaan op zoek naar antwoorden bij vrienden of op het internet. Daar stoten ze vaak op foute of onduidelijke info, wat de verwarring alleen maar groter maakt.
Tito’s beginnen te experimenteren op seksueel vlak. Dat uit zich meestal in masturberen, vooral bij jongens. Hun kennis over seksualiteit en relaties is verbrokkeld. Ze vinden zelf dat ze veel weten, maar hebben eigenlijk nog veel vragen.
 
Hoe reageer je wanneer jij en je medeleiding in het lokaal binnenkomen en je ziet al de tito’s samen porno kijken op iemand zijn smartphone? Enkele tips:
  • Als titoleid(st)er is het belangrijk om hun twijfels over hun lichaam te herkennen en een positief zelfbeeld te promoten. De drang om op deze leeftijd naar porno te kijken is geen abnormaal gedrag. Meer jongens dan meisjes kijken naar porno. Vaak schuilt er ook een soort van onzekerheid achter deze drang vb. ‘Hoe gaat seks er nu juist aan toe?’ of ‘Is mijn lichaam normaal?’. Wees gevoelig voor de onzekerheden die achter hun technische en stoere vragen schuilen. Een topper die al lachend naar de langste penis ter wereld vraagt, maakt zich misschien zorgen over de lengte van de zijne.
  • Hou hierbij in de gaten of er niemand onvrijwillig mee kijkt, met andere woorden of er iemand gedwongen is of door groepsdruk mee kijkt zonder dat hij of zij dat wilt.
  • Natuurlijk is er de vraag of porno kijken gepast is op een zondagse Chiro-namiddag. Porno willen kijken kan dan voor tito’s qua leeftijd wel oké zijn, de plaats waar dit gebeurt is het hier misschien niet. Reageer daarom ook niet afkeurend op wat ze doen maar vraag hen om dat bijvoorbeeld op een andere plek en ander moment te doen.
  • Als je hierop botst, kan dit een goed moment zijn om het met je tito's te hebben over lichaam en seksualiteit. Besef dat praten over de beleving van de eigen seksualiteit zowel thuis als op school vaak taboe is en dat jij, ondanks je eigen vraagtekens, veel voor hen kunt betekenen.
  • De dvd 'Bloot' van Jong & Van Zin is gemaakt om jongeren een realistisch beeld te geven van seksualiteit en intimiteit. De dvd bevat een korte docufilm en een bijhorend werkboekje om via werkvormen en opdrachten deze thema's bespreekbaar te maken. Iets wat jij met je ploeg ziet zitten om het over te hebben? Meer info hierover kunnen jullie vinden op www.pimento.be/bloot. Ook op de website www.allesoverseks.be van Sensoa kunnen zowel jij als je leden terecht voor correcte informatie.
  • Hier alvast enkele mogelijkheden om dit thema aan te kaarten via spelen: Bloosdoos (pimento.be/bloosdoos) en Taboe (pimento.be/taboe).

Keti's

De ketiperiode is een tijd van vragen stellen. Over hun identiteit, bijvoorbeeld, die ze vergelijken met die van leeftijdsgenoten maar ook met de ideaalbeelden die ze zien in de media. Ze zijn vatbaar voor extremen, omdat ze zich in hun zoektocht naar hun eigen weg afzetten tegen de massa en zo grondig mogelijk willen experimenteren met rollen. Meisjes worden hun veranderd lichaam langzaamaan gewoon. Ze experimenteren ook op seksueel vlak. 
Jongens veranderen nog sterk. Hun groeiende kracht proberen ze graag uit tijdens hevige spelen. Rond deze leeftijd ontstaat de seksuele identiteit. Ze zien zichzelf als iemand die seks kan hebben en ze vragen zich af of ze seksueel aantrekkelijk zijn bv. ‘Ben ik wel sexy?’.
Veel keti's hebben een grote vriendengroep. Vaak wordt populariteit afgemeten aan het aantal vrienden dat ze hebben. Ze kunnen zich ook erg laten beïnvloeden door wat hun vrienden zeggen of doen.
 
Hoe reageer je wanneer je enkele van je leden vol grootspraak hoort vertellen over hun eerste keer terwijl je weet dat de andere leden hier totaal nog niet mee bezig zijn. Enkele tips: 
 
  • Op 15- 16 jaar gaat intimiteit voor een aantal jongeren verder gaan dan kussen. Seksuele handelingen verlopen in stappen: strelen onder de kleren, geslachtsdelen voelen, naakt samen zijn, … en sommige jongeren hebben misschien al seks. De meeste jongeren zijn emotioneel nog niet toe aan de eerste keer. Er zitten dan ook gemiddeld een heel aantal jaren tussen de eerste kus en de eerste keer seks.
  • Het gaat er voor je keti's om dat ze zelf kunnen nadenken over wanneer een goede eerste keer zou zijn. Is dat op 18, of is dat op 16, dan is dat zo. Als ze er maar kritisch tegenover staan, het bewust kunnen doen en er een positieve beleving van maken. In België mag je officieel seks hebben vanaf 16 jaar. 

Aspiranten

Aspi's zijn opgroeiende adolescenten met hier en daar nog een aantal 'puberkantjes'. Op lichamelijk vlak zijn ze al een tijdje geslachtsrijp. Hun uiterlijk is belangrijk, maar daar hoeven ze geen populariteit meer mee te winnen. Ze zijn vooral op zoek naar hun eigen stijl en hoe ze die tot uiting moeten brengen. Ze tasten graag hun grenzen af in relaties, van zichzelf en hun omgeving. De vriendenkring bij aspi's ziet er anders uit dan bij tito's of keti's. Er worden zowel jongens als meisjes in hun groep opgenomen en hun kennissennetwerk breidt uit. Tegelijkertijd verkleint hun intieme vriendenkring. Een goede vriendschap is volgens hen gebaseerd op respect, gelijkwaardigheid en vertrouwen. Ook jij behoort tot hun vriendengroep. Aspi's kijken naar je op en verliezen soms de grens tussen vriendschap en de relatie leiding-lid uit het oog.
Relaties spelen een belangrijke rol bij aspi's. Niets is zo leuk als kletsen over hun nieuwste lief of wie er met wie gekust heeft. Wees je ervan bewust dat er verschillen zijn tussen jongens en meisjes. Jongens gaan sneller op zoek naar seksuele intimiteit, terwijl meisjes dat meer koppelen aan liefde en engagement. Tegelijkertijd durven jongens vaker te bluffen over hun (seksuele) relaties en hebben meisjes meer behoefte om erover te praten.
 
Jongeren twijfelen geregeld aan zichzelf maar komen daar niet zomaar voor uit. Velen onder hen zitten met heel wat vragen en gaan op zoek naar wat seksualiteit voor hen kan betekenen. Voelen ze zich aangetrokken tot het andere geslacht? Is het normaal dat ze nog nooit een lief hebben gehad? Weet dat jongeren op zoek zijn naar hun eigen identiteit en daar bijbehorende geaardheid, maar ga er niet vanuit dat ze die zelf al aanvaarden of kenbaar maken.
 
Hoe reageer je wanneer er een koppel ontstaat binnen je aspiploeg?
 
  • Praat erover met de betrokkenen en maak duidelijke afspraken. Relaties mogen heel erg belangrijk zijn voor aspi's, maar ze mogen de aspigroep in z’n geheel niet in de weg staan.
  • Maak ruimte binnen je werking om relaties en seksualiteit aan bod te laten komen.
  • Vergeet niet dat je in vele gevallen een vertrouwenspersoon bent voor je aspi's en zorg ervoor dat je een veilige omgeving creëert als je met hen over zulke gevoelige onderwerpen bespreekt. Ga zeker op hun vragen in, maar stel je grenzen: je bent geen sociaal assistent!