1. Er was eens … het patronaat

Het verhaal van nationaal begint  halfweg de 19de eeuw. België is dan nog heel landelijk, maar stilaan komt hier verandering in.

De steden groeien en de industrie met haar grijze fabrieken en arbeidersgetto’s doet haar intrede. Voor de gewone arbeiders is het leven in de stad zwaar. Ook hun kinderen hebben het hard te verduren. Zo gauw ze kunnen draaien ze 6 dagen op 7, van ’s morgens tot ’s avonds mee in de fabrieken. Naar school gaan? Dat is wel het laatste van hun zorgen.

Omdat de Kerk vreest dat deze arme volksjeugd het slechte pad zal kiezen, richt ze in de grootste Vlaamse steden parochiale jeugdverenigingen op: de patronaten. Ze krijgt hierbij de steun van de rijke burgerij.

2. Doel van de patronaten

De Kerk en de rijke burgerij hebben met de oprichting van de patronaten twee doelen voor ogen:

• De volksjeugd beschermen tegen de verlokkingen van de ‘verderfelijke’ buitenwereld, zoals het socialisme.

• De volksjeugd opvoeden en kennis bijbrengen, vooral over godsdienst. De Kerk hoopt zo de zedenverloedering tegen te gaan.

3. Hoe werkt het patronaat?

Het patronaat vindt plaats op zondag, de enige vrije dag van de arbeidersjongeren.

Programma:

• Voormiddag: samen naar de ochtendmis
• Voormiddag en namiddag: godsdienstige oefeningen, catechese, onderwijs in studiekringen
• Rond 17.00u: naar het Lof
• ’s Avonds: spel (vooral rustige binnenspelen, zoals gezelschapsspelen)

De activiteiten gebeuren steeds onder het wakende oog van een priester en bestuurders. Dit zijn meestal enkele oudere dames of heren uit de burgerij. Omdat de jeugd zelf weinig inbreng heeft, kan je de patronaten nog geen jeugdbeweging noemen. Het is beschermende jeugdzorg.

4. Ondergang van de patronaten

Net na de Eerste Wereldoorlog dreigen de patronaten ten onder te gaan.   De concurrentie neemt toe:

• De scholen worden beter uitgebouwd.

• Er komen andere vormen van ontspanning zoals de cinema, de dancing en een spiksplinternieuwe vorm van jeugdwerk: de jeugdbeweging, waaronder de KSA, de KAJ, de BJB en de scouts.

5. Hoe past de Chiro in het patronaatsplaatje?

De Kerk onderneemt verschillende pogingen om de patronaten nieuw leven in te blazen. Uit één van deze pogingen zal de Chiro ontstaan…